กรมการข้าวลงพื้นติดตามการพัฒนาข้าว “อีโต” พันธุ์พื้นเมืองและข้าวพันธุ์ทนหนาว สร้างทางเลือกให้ชาวนา มุ่งสืบสาน รักษา ต่อยอด ศาสตร์พระราชา

นางสาวนนทิชา วรรณสว่าง รองอธิบดีกรมการข้าว เปิดเผยว่า กรมการข้าว กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ร่วมดำเนินงานตามแนวทางการส่งเสริมสนับสนุนโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริด้านข้าว โดยมุ่งส่งเสริมและพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตข้าว เพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้ให้เกษตรกรในพื้นที่โครงการสามารถนำไปพัฒนาอาชีพอย่างมั่นคงและยั่งยืน บนพื้นฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง รวมทั้งส่งเสริมการเรียนรู้และเข้าใจหลักการทรงงานและแนวพระราชดำริให้เกษตรกรและประชาชนประยุกต์ใช้ในการประกอบอาชีพและการดำเนินชีวิต ทั้งนี้ การสนับสนุนโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ยังเป็นหนึ่งในแนวทางการรักษาความมั่นคงของสถาบันหลักของชาติ ภายใต้การปกครองระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ตลอดจนเพื่อสืบสาน รักษา ต่อยอด งานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จากพระปฐมบรมราชโองการของ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 10 สืบไป
โครงการร้อยใจรักษ์บ้านห้วยส้าน ตำบลท่าตอน อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ เป็นโครงการพัฒนาพื้นที่เพื่อบริหารจัดการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดในพื้นที่ชายแดนภาคเหนือ โดยใช้ศาสตร์ของพระราชาและตำราแม่ฟ้าหลวงมาพัฒนาคุณภาพชีวิตและสร้างอาชีพของประชาชน เช่น การพัฒนาแหล่งน้ำ พัฒนาอาชีพการเกษตร รวมทั้งพัฒนาทางเลือกอื่นที่มุ่งแก้ไขปัญหาในพื้นที่ ซึ่งกรมการข้าว ได้บูรณาการร่วมกับทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง เพื่อแก้ไขปัญหาอย่างเป็นระบบ รอบด้าน เห็นผลเป็นรูปธรรม โดยยึดผลประโยชน์ของชุมชนเป็นที่ตั้ง โดยในส่วนงานด้านข้าวนั้น ศูนย์วิจัยข้าวเชียงใหม่ ได้เข้าไปส่งเสริมให้คนในชุมชนได้รับการถ่ายทอดความรู้ด้านข้าว การคัดเลือกพันธุ์ข้าวที่เกษตรกรนิยมปลูก (อีโต) ให้บริสุทธิ์ สามารถผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวไว้ใช้เองได้ และมีการปฏิบัติดูแลรักษาแปลงข้าวอย่างถูกวิธี เพื่อเพิ่มผลผลิตและลดต้นทุนการผลิตอย่างถูกวิธี ทั้งยังสามารถเพิ่มเมล็ดพันธุ์ข้าวพันธุ์ดีให้แก่เกษตรกร เป็นแหล่งเมล็ดพันธุ์ และกระจายเมล็ดพันธุ์ข้าวพันธุ์ดีสู่เกษตรกรในพื้นที่ ส่งผลให้เกษตรกรมีทางเลือกในการปลูกข้าวเจ้าพื้นเมืองพันธุ์ดี ผลผลิตสูง คุณภาพดีมากขึ้น ทั้งนี้ โครงการฯ มีเป้าหมายเพิ่มผลผลิตข้าวอีโต จากที่เกษตรกรผลิตได้เฉลี่ย 670 กิโลกรัมเป็น 840-1,000 กิโลกรัมต่อไร่ โดยการคัดเลือกพันธุ์ข้าวให้บริสุทธิ์ การปรับระยะปลูกให้ถี่ขึ้น ใส่ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดิน และการจัดการศัตรูข้าวแบบผสมผสาน

โครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ตามพระราชดำริดอยฟ้าห่มปก ตำบลแม่สาว อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ เป็นโครงการพระราชดำริใน สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ตั้งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติดอยฟ้าห่มปก (ชื่อเดิมดอยผ้าห่มปก) ซึ่งมีสภาพอากาศหนาวเย็น เมฆหมอกปกคลุมยอดดอยตลอดทั้งปี พืชพรรณไม้อุดมสมบูรณ์ ได้ถูกพิจารณาให้เป็นพื้นที่จัดตั้งโครงการ “บ้านเล็กในป่าใหญ่” เพื่อทดลองให้คนเข้าไปอยู่ร่วมกับป่าได้อย่างยั่งยืน โดยให้ราษฎรผู้เข้าร่วมโครงการมีหน้าที่รักษาป่าไม้ และปลูกป่าไม้เพื่อใช้สอยในชุมชน โดยจัดตั้งให้ปลูกป่าฟืน ธนาคารฟืน ปลูกไม้ใช้สอยและป่าสน ตลอดจนให้มีการปลูกข้าวและจัดตั้งธนาคารข้าวให้มีเพียงพอต่อบริโภคตลอดทั้งปี ทั้งนี้ กรมการข้าว โดยศูนย์วิจัยข้าวสะเมิง ได้ศึกษาและพัฒนาพันธุ์ข้าวทนหนาว ที่เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ เนื่องจากสภาพพื้นที่ของโครงการฯ มีอากาศหนาวเย็น อุณหภูมิต่ำ ความเข้มของแสงน้อย สภาพแวดล้อมดังกล่าวไม่เหมาะสมกับพันธุ์ข้าวที่ปลูกโดยทั่วไป
ผลจากนำพันธุ์ข้าวมาปลูกทดสอบ 4 สายพันธุ์ ได้แก่ MHSC13001-DPK-1, MHSC13001-DPK-2, MHSC13001-DPK-3 และพันธุ์ขะสอ112 (CK) เบื้องต้นพบว่า ทั้ง 4 สายพันธุ์ สามารถติดเมล็ดให้ผลผลิตข้าวได้ โดยมีสายพันธุ์ MHSC13001-DPK-3 ให้ผลผลิตเฉลี่ยมากที่สุดคือ 41.9 กก./ไร่ รองลงมาคือ MHSC13001-DPK-2 (26.0 กก./ไร่) MHSC13001-DPK-1 (14.6 กก./ไร่) และขะสอ112 (CK) (1.6 กก./ไร่) ตามลำดับ แสดงให้เห็นถึงแนวโน้มความสำเร็จที่มีมากขึ้นของการปลูกข้าวให้ได้ผลผลิตในพื้นที่โครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ตามพระราชดำริ ดอยฟ้าห่มปก เพราะค้นพบพันธุ์ที่สามารถปลูกและให้ผลผลิตภายใต้ข้อจำกัดของสภาพภูมิอากาศของพื้นที่โครงการได้ แต่ก็ยังคงจำเป็นต้องมีการทดสอบ และพัฒนาพันธุ์ต่อไป เนื่องจากสายพันธุ์ข้าว MHSC13001-DPK-3 ที่ให้ผลผลิตมากที่สุดถึง 41 กก./ไร่ แต่ยังมีข้อจำกัดอื่นคือ พื้นที่ปลูกข้าวที่โครงการฯ จัดสรรให้เพียงครอบครัวละ 4 ไร่ (เนื่องจากพื้นที่โครงการตั้งอยู่ในเขตป่าต้นน้ำ) ผลผลิตที่จะได้จึงยังไม่เพียงพอสำหรับการบริโภคแน่นอน เพื่อให้ได้ผลผลิตที่เพียงพอต่อความต้องการ จึงจำเป็นต้องทดสอบและพัฒนาด้านเทคโนโลยีควบคู่กัน ซึ่งจะช่วยสนับสนุนการติดเมล็ดของพันธุ์ดังกล่าวด้วย

“กรมการข้าว มุ่งสืบสาน รักษา ต่อยอด งานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ นำศาสตร์พระราชาไปขยายผลสู่พี่น้องชาวนา ให้มีรายได้และอาชีพที่มั่นคงขึ้น พร้อมกันนี้ กรมการข้าวยังมุ่งมั่นในการพัฒนาพันธุ์ข้าวที่ทนต่อสภาพอากาศและเหมาะสมกับสภาพพื้นที่ เพื่อส่งเสริมให้เกษตรกรได้มีพันธุ์ข้าวที่ดี ใช้เป็นปัจจัยขั้นพื้นฐานที่สำคัญในการผลิตข้าวคุณภาพต่อไป” รองอธิบดีกรมการข้าว กล่าว